BAĞIMLILIK
Bağımlılık Nedir?
Bağımlılık bir hastalıktır.
Bağımlılık kişinin bütünlüğe erişememesinden kaynaklanır.
Bağımlı olmak kişinin kendisine inanmayı kestiğinin göstergesidir.
Bağımlı olmak ne bir rolle ilişkilidir ne de bir sosyal sınıfa aittir.
Bağımlılık bir hastalıktır.
Bağımlılık kişinin bütünlüğe erişememesinden kaynaklanır.
Bağımlı olmak kişinin kendisine inanmayı kestiğinin göstergesidir.
Bağımlı olmak ne bir rolle ilişkilidir ne de bir sosyal sınıfa aittir.
Bağımlılığın Karakteristik Özellikleri
- Bağımlılık akut bir hastalık değildir.
- Ömür boyu devam etme özelliğine sahiptir.
- Her kronik hastalık gibi tedavi edilemez, sadece yönetilir.
- Bağımlılık primerdir (birincil) bir hastalıktır. Başka bir rahatsızlığın sonucu olsa bile sebep ortadan
kalktığında sonuç değişmez. Tedavi gerektiren bir hastalıktır.
- Bağımlılık ilerler. Bağımlı olunan nesnenin kullanım miktarı, bağımlılığın ilk dönemine göre daha
sonraki dönemlerinde artış gösterir. İlerleyici rahatsızlıklar zamanla kötüye gitme eğilimindedirler.
Fiziksel zarar zaman içerisinde artar.
- Bağımlılık tamamen tedavi edilmez. Bağımlılık ilerler. Bağımlı olunan nesnenin kullanım miktarı,
bağımlılığın ilk dönemine göre daha sonraki dönemlerinde artış gösterir. İlerleyici rahatsızlıklar zamanla
kötüye gitme eğilimindedirler. Fiziksel zarar zaman içerisinde artar.
Bağımlılığın Evreleri
Deneysel Kullanım
Sosyal Kullanım
Operasyonel Kullanım
Zevk alıcı olarak
Tedavi edici olarak
Bağımlı Kullanımı
Bağımlılığın Aşamaları
Kullanım
Kötüye kullanım
Bağımlılık
Bağımlıların Karakteristik Özellikleri
Bağımlı olduklarını kabul etmezler.
Bağımlı oldukları şeyi hemen kesmek niyetinde değildirler.
Bağımlı oldukları nesnenin kendilerine zarar verdiğine inanmazlar.
Çevresindeki herkes onlara bırakmaları gerektiğini söyledikleri için psikiyatrist veya psikologlarından da
aynı davranışı beklerler.
Bağımlı oldukları nesneyi kesseler bile başka bir nesneye yönelme eğilimindedirler.
Yaşam biçimlerini değiştirmeyi düşünmezler.
Yardım gruplarının gereksiz olduğuna inanırlar.
Hep başkalarını suçlarlar.
İstedikleri zaman bırakabileceklerine inanırlar.
Bağımlı arkadaşlarıyla görüşmeye devam etme eğilimi gösterirler.
Deneysel Kullanım
Sosyal Kullanım
Operasyonel Kullanım
Zevk alıcı olarak
Tedavi edici olarak
Bağımlı Kullanımı
Eylemsel Bağımlılıklar: Bir davranışa bağımlı olunur. Kazanma ihtimali ve hali insana kaybettirir. Vücutta
bağımlılığa bağlı işaretler bozulmalar olmaz. Kolay gizlenebilir. İflas, işten atılma, boşanma yaygındır.
İntihar ve intihar teşebbüsü yaygındır. Bağımlı, rehabilite olsa bile bağımlı olduğu davranıştan veya o
davranışa götüren davranışlardan uzak duramaz. Çeşitleri aşağıda belirtilmiştir.
Kumar bağımlılığı
Seks bağımlılığı
Alışveriş bağımlılığı
Yemek bağımlılığı
Spor bağımlılığı
Teknoloji ve İnternet bağımlılığı
Kimyasal Bağımlılıklar : Bir madde vücuda alınır ve bu maddeye bağımlı olunur. Maddenin vücuda
girmesi insana kendini kaybettirir. Vücutta bağımlılığa bağlı işaretler veya bozulmalar olur. Aile ciddi
anlamda karşı çıkar ve mani olur. Kolay gizlenemez. Zehirlenme olabilir. Ölüm genelde istenmeden olur.
Bağımlı, rehabilitasyonun ardından bağımlı olduğu maddeden uzak durabilir. Çeşitleri aşağıda belirtilmiştir.
Sigara ve tütün
Alkol
Esrar
Uçucu Maddeler
Ekstazi
Eroin
Kokain
Madde Bağımlılığı ile mücadele:
Hayır! Diyebilmek: İstenilen şey önceliklerinle ve yapmak istediklerinle çelişiyorsa, karşındaki kişi senin
üzerinde baskı kurmaya çalışıyor ve çok ısrarcı davranıyorsa, senden istenen şey sana yada başkalarına
zarar verecek bir şey ise, MUTLAKA ''HAYIR'' demelisin.
Genelleme ve bilinç çarpıtmalarından uzak durmak: Herkes kullanıyor bir şey olmuyor, Bir kere
kullanmaktan bir şey çıkmaz" gibi cümleler yanlıştır. BİR KEZ' 'ÇOK KEZ' in ilk adımıdır. Bazı
maddeler ilk kullanımdan sonra bile bağımlılık yapar. ''Benim iradem güçlüdür. Ben bağımlı olmam.'' ''
Ben kontrol edebilirim.'' HERKES bağımlı olabilir, bunun irade güçlüğü ya da zayıflığı ile mutlak bir
ilişkisi yoktur.
Tekliflere dikkat et: İlk teklifi kimin yaptığına dikkat et. Ancak güven duyduğun bir arkadaşından ya da
yakının tarafından yapılabilir. Eğer senin gerçek arkadaşların ve seni düşünen yakınların ise sana zarar
verecek bir teklifte bulunmamaları gerektiğini unutma. Arkadaşlarının tekliflerine hayır dediğinde; seni
rahat bırakmayacaklarına dair tehdit alabilir; sensiz bir tadı yok "ne olur hatırım için bir defa al" gibi
yağcılıkla veya kendilerini acındırma ve sana ihtiyaçları varmış gibi ya da "ana kuzusu" gibi aşağılama,
dışlama, hatta hakaret etme vb. durumlarla karşılaşabilirsin. Teklifini kabul etmen için "bak onunla seni
tanıştıracağım" gibi vaatlerde bulunabilirler veya yalnız kalabilirsin. Ancak kaybedeb sen olmazsın. Tüm
bu durumlarla baş edebilirsen, seni gerçekten düşünen ve destek olan kişileri tercih edersen ve yaşadığın
sıkıntıları seni anlayacak ve yardım edecek asıl güveneceğin kişilere söylersen KAZANAN SEN
OLURSUN.
Kendini iyi tanı ve problem çözme becerilerini geliştir. Hiçbir madde yaşanan sorunları çözmez, hatta
sorunların daha fazla büyümesine neden olur. Yanında başka bir çok sorun doğurur. Asıl sorun geride
kalır. Hayatın bir sorun mezarlığına döner. Bunun için kendini rahatlatacak etkinlikler bulmalısın; spor
yapmak, yürümek, film izlemek, balık tutmak, meşgul olacağın bir uğraş bulmak gibi